ಸುದ್ದಿಯಲ್ಲಿ ಏಕಿದೆ? ಜನಗಣತಿ ಮತ್ತು ಜಾತಿಗಣತಿ ಎರಡನ್ನೂ 2027ರ ಮಾರ್ಚ್ 1ರಿಂದ ಆರಂಭಿಸಲು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ ನಿರ್ಧರಿಸಿದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಜನಗಣತಿಯಲ್ಲಿ ಜಾತಿ ಆಧಾರಿತ ಎಣಿಕೆಯನ್ನು ಸೇರಿಸಲು ಕೇಂದ್ರ ಸಚಿವ ಸಂಪುಟವು ಅನುಮೋದನೆ ನೀಡಿದೆ.

ಮುಖ್ಯಾಂಶಗಳು

• ಹಿಮಪಾತ ಆರಂಭವಾಗುವ ಮೊದಲೇ ಅಂದರೆ, 2026ರ ಅ.1ರಿಂದ ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಾದ ಲಡಾಖ್, ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ ಮತ್ತು ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ, ಉತ್ತರಾಖಂಡ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಗಣತಿಗಳು ಆರಂಭವಾಗಲಿವೆ.
• ಉಳಿದ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಮಾರ್ಚ್ 1, 2027 ರಿಂದ ಗಣತಿ ಆರಂಭವಾಗಲಿದೆ.
• 2011ರಲ್ಲಿ ಕೊನೇ ಬಾರಿಗೆ ಗಣತಿಯನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗಿತ್ತು. ಕೋವಿಡ್ ಕಾರಣ ನೀಡಿ 2021ರಲ್ಲಿ ನಡೆಯಬೇಕಿದ್ದ ಗಣತಿಯನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ ಮುಂದೂಡಿತ್ತು.
• 1931ರ ಬಳಿಕ ಇದೇ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಜಾತಿಗಣತಿ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.
• ಡಿಜಿಟಲ್ ಗಣತಿ: ದೇಶದಲ್ಲಿ ಇದೇ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಡಿಜಿಟಲ್ ಗಣತಿಯ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ ನೀಡುತ್ತಿದೆ. ನಾಗರಿಕರು ತಮ್ಮ ಸ್ವ ವಿವರಗಳನ್ನು ತಾವಾಗಿಯೇ ಡಿಜಿಟಲ್ ಗಣತಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡು ನಮೂದಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ.

ಜನಗಣತಿಯ ಉದ್ದೇಶ

ಈ ಜನಗಣತಿಯು ದೇಶದ ಸಾಮಾಜಿಕ ರಚನೆಯನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನೀತಿ ನಿರೂಪಣೆಗೆ ಸಹಾಯಕವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಎರಡು ಹಂತದಲ್ಲಿ ಗಣತಿ

• ಹಂತ I – ಮನೆಗಳ ಪಟ್ಟಿ: ಶಾಶ್ವತ ಅಥವಾ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಎಲ್ಲಾ ಕಟ್ಟಡಗಳ ವಿವರಗಳನ್ನು ಸೌಕರ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ವತ್ತುಗಳೊಂದಿಗೆ ದಾಖಲಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
• ಹಂತ II – ಜನಸಂಖ್ಯಾ ಎಣಿಕೆ: ದೇಶದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರವಾದ ಮಾಹಿತಿ, ಭಾರತೀಯ ಪ್ರಜೆ ಅಥವಾ ಅವರ ಜಾತಿಯೊಂದಿಗೆ ನಮೂದಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಜನಗಣತಿ

• ಸಂವಿಧಾನದ ನಿಬಂಧನೆ: ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನದ 246 ನೇ ವಿಧಿ (7 ನೇ ವೇಳಾಪಟ್ಟಿ ಕೇಂದ್ರ ಪಟ್ಟಿ ನಮೂದು 69).
• ಕಾನೂನು ನಿಬಂಧನೆಗಳು: ಭಾರತದ ಜನಗಣತಿಯನ್ನು 1948 ರ ಜನಗಣತಿ ಕಾಯ್ದೆ ಮತ್ತು 1990 ರ ಜನಗಣತಿ ನಿಯಮಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
• ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು: ಜನಗಣತಿ ಸಂಸ್ಥೆಯ ರಿಜಿಸ್ಟ್ರಾರ್ ಜನರಲ್ ಮತ್ತು ಜನಗಣತಿ ಆಯುಕ್ತರು ನೇತೃತ್ವ ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ
• 1872 ರಲ್ಲಿ ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಮೊದಲ ವ್ಯವಸ್ಥಿತ ಜನಗಣತಿಯನ್ನು ನಡೆಸಿದ ನಂತರ ಈ ಜನಗಣತಿಯು ಭಾರತದ 16 ನೇ ದಶಕದ ಜನಗಣತಿಯಾಗಿದೆ.
• ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ನಂತರ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ 8ನೇ ಸತತ ಜನಗಣತಿ ಇದಾಗಿದೆ.
• ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಸಿಂಕ್ರೊನಸ್ ಜನಗಣತಿ (ಜನಸಂಖ್ಯಾ ಎಣಿಕೆ, ಇದರಲ್ಲಿ ದತ್ತಾಂಶ ಸಂಗ್ರಹವು ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ದಿನದಂದು ಇಡೀ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ) ಯನ್ನು 1881 ರಲ್ಲಿ ಡಬ್ಲ್ಯೂ.ಸಿ. ಪ್ಲೋಡೆನ್ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅದು ನಿಯಮಿತ ಜನಗಣತಿಯಾಯಿತು.
• ಮಹತ್ವ: ಜನಗಣತಿಯು ಅಧಿಕೃತ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ಜನಸಂಖ್ಯಾ ದತ್ತಾಂಶದ ಪ್ರಮುಖ ಮೂಲವಾಗಿದ್ದು ಅದು ಸರ್ಕಾರಿ ಯೋಜನೆಗಳು, ನೀತಿಗಳು ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ಆಧಾರವಾಗಿದೆ.