ಸುದ್ದಿಯಲ್ಲಿ ಏಕಿದೆ? ವಿಶ್ವ ಪರಿಸರ ದಿನದಂದು (ಜೂನ್ 5, 2025), ದೆಹಲಿಯಿಂದ ಗುಜರಾತ್‌ವರೆಗೆ ಅರವಳ್ಳಿ ಪರ್ವತ ಶ್ರೇಣಿಯನ್ನು ಮರು ಅರಣ್ಯೀಕರಣಗೊಳಿಸಲು ‘ಅರಾವಳಿ ಹಸಿರು ಗೋಡೆ ಯೋಜನೆ(ಅರಾವಳಿ ಗ್ರೀನ್ ವಾಲ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್)ಯ’ ಭಾಗವಾಗಿ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಅವರು ‘ಏಕ್ ಪೆಡ್ ಮಾ ಕೆ ನಾಮ್’ ಅಭಿಯಾನ ಉಪಕ್ರಮವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿದರು.

ಮುಖ್ಯಾಂಶಗಳು

ಈ ಉಪಕ್ರಮದ ಭಾಗವಾಗಿ, ಹರಿಯಾಣ ಸರ್ಕಾರವು 25,000 ಹೆಕ್ಟೇರ್ ಪಾಳುಬಿದ್ದ ಅರಣ್ಯ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲಿದೆ.

ವಿಶ್ವ ಪರಿಸರ ದಿನ (WED) ದ ಬಗ್ಗೆ ಮತ್ತು ಇತಿಹಾಸ:

• ವಿಶ್ವ ಪರಿಸರ ದಿನವನ್ನು 1972 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಟಾಕ್‌ಹೋಮ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಮಾನವ ಪರಿಸರದ ಕುರಿತಾದ ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಸಮ್ಮೇಳನದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು.
• ಆ ವರ್ಷದ ನಂತರ, UN ಜನರಲ್ ಅಸೆಂಬ್ಲಿ ಜೂನ್ 5 ಅನ್ನು ವಿಶ್ವ ಪರಿಸರ ದಿನವೆಂದು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿತು.
• ಮೊದಲ ಆಚರಣೆಯು 1973 ರಲ್ಲಿ “ಓನ್ಲಿ ಒನ್ ಅರ್ಥ್” ಎಂಬ ಥೀಮ್‌ನೊಂದಿಗೆ ನಡೆಯಿತು, ಇದು ಪರಿಸರ ಜಾಗೃತಿಗಾಗಿ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಜಾಗತಿಕ ವೇದಿಕೆಯಾಗಲಿರುವ ಆರಂಭವನ್ನು ಗುರುತಿಸುತ್ತದೆ.
• 2021 ರಲ್ಲಿ WED ಆಚರಣೆಯು UN ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಪುನಃಸ್ಥಾಪನೆಯ ದಶಕವನ್ನು (2021-2030) ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು, ಇದು ಕಾಡುಗಳಿಂದ ಕೃಷಿಭೂಮಿಗಳವರೆಗೆ, ಪರ್ವತಗಳ ತುದಿಯಿಂದ ಸಮುದ್ರಗಳ ಆಳದವರೆಗೆ ಶತಕೋಟಿ ಹೆಕ್ಟೇರ್‌ಗಳನ್ನು ಪುನರುಜ್ಜೀವನಗೊಳಿಸುವ ಜಾಗತಿಕ ಧ್ಯೇಯವಾಗಿದೆ.

ವಿಶ್ವ ಪರಿಸರ ದಿನ 2025:

• ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಮಾಲಿನ್ಯವನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳಿಸುವತ್ತ ಗಮನಹರಿಸಿ ಕೊರಿಯಾ ಗಣರಾಜ್ಯವು WED 2025 ಅನ್ನು ಆಯೋಜನೆ ಮಾಡಿತ್ತು.
• 2025 ರ ಥೀಮ್ 2025 ರ ಥೀಮ್ ‘ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಮಾಲಿನ್ಯವನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳಿಸುವುದು’.
• 2025 ರ ಘೋಷವಾಕ್ಯವೆಂದರೆ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್‌ ಮಾಲಿನ್ಯವನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳಿಸಿ ಸುಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು.
• ಭಾರತವು 2018 ರಲ್ಲಿ ‘ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಮಾಲಿನ್ಯವನ್ನು ಸೋಲಿಸಿ’ ಎಂಬ ಥೀಮ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ 45 ನೇ ವಿಶ್ವ ಪರಿಸರ ದಿನಾಚರಣೆಯನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಿತ್ತು.

ಅರಾವಳಿ ಗ್ರೀನ್ ವಾಲ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ಬಗ್ಗೆ  

• ಆಫ್ರಿಕಾದ ಗ್ರೇಟ್ ಗ್ರೀನ್ ವಾಲ್ ಉಪಕ್ರಮದಿಂದ ಪ್ರೇರಿತವಾದ ಅರಾವಳಿ ಗ್ರೀನ್ ವಾಲ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ಈ ಕೆಳಗಿನ ಗುರಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ
• 2027 ರ ವೇಳೆಗೆ 1.1 ಮಿಲಿಯನ್ ಹೆಕ್ಟೇರ್‌ಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಅವನತಿ ಹೊಂದಿದ ಭೂದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸುವುದು.
• ಸ್ಥಳೀಯ ಜಾತಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಅರಣ್ಯೀಕರಣ, ಮಣ್ಣಿನ ಆರೋಗ್ಯ ಸುಧಾರಣೆ ಮತ್ತು ಅಂತರ್ಜಲ ಮರುಪೂರಣದ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುವುದು.
• ನಗರ ಉಷ್ಣ ದ್ವೀಪಗಳನ್ನು ತಗ್ಗಿಸಲು ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರಾಜಧಾನಿ ಪ್ರದೇಶ (NCR) ಗೆ ಇಂಗಾಲದ ಸಿಂಕ್ ಆಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲು “ಪರಿಸರ ಗೋಡೆ”ಯನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವುದು

ಅರಾವಳಿಗಳಿಗೆ ಪರಿಸರ ಬೆದರಿಕೆಗಳು:

• ಭಾರತದ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಪರ್ವತ ಶ್ರೇಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಅರಾವಳಿ ಶ್ರೇಣಿಯು ದೆಹಲಿ, ಹರಿಯಾಣ, ರಾಜಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಗುಜರಾತ್‌ಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಪಿಸಿದೆ.
• ಅಕ್ರಮ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ತ್ವರಿತ ನಗರೀಕರಣದಿಂದಾಗಿ ಈ ಪ್ರದೇಶವು ತೀವ್ರ ಪರಿಸರ ನಾಶವನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಿದೆ.
• ನರ್ಸರಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಯೋಜನೆ: ಅರಾವಳಿ ಹಸಿರು ಗೋಡೆ ಯೋಜನೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಅರಣ್ಯೀಕರಣವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಲು ಸರ್ಕಾರವು ಅರಾವಳಿ ಶ್ರೇಣಿಯ 29 ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ 1,000 ನರ್ಸರಿಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುತ್ತದೆ.
• ಈ ಉಪಕ್ರಮವು ಜೀವವೈವಿಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸುವುದು, ಮಣ್ಣನ್ನು ಸ್ಥಿರಗೊಳಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ಸಮತೋಲನವನ್ನು ಪುನರುಜ್ಜೀವನಗೊಳಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಅರಾವಳಿ ಪರ್ವತಗಳ ಬಗ್ಗೆ:

• ಅರಾವಳಿ, ಭೂಮಿಯ ಮೇಲಿನ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಮಡಿಕೆ ಪರ್ವತ. ಭೂವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಅಧ್ಯಯನಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಇದು ಮೂರು ಶತಕೋಟಿ ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಹಳೆಯದು.
• ಇದು ಗುಜರಾತ್‌ನಿಂದ ದೆಹಲಿಯವರೆಗೆ (ರಾಜಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಹರಿಯಾಣದ ಮೂಲಕ) ವ್ಯಾಪಿಸಿದೆ.
• ಅತಿ ಎತ್ತರದ ಶಿಖರವೆಂದರೆ ಮೌಂಟ್ ಅಬುವಿನ ಗುರು ಶಿಖರ.
• ನದಿಗಳು: ಈ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿ ಚಂಬಲ್, ಸಬರಮತಿ ಮತ್ತು ಲೂನಿ ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವಾರು ಪ್ರಮುಖ ನದಿಗಳ ಉಗಮವಾಗುತ್ತದೆ

‘ಏಕ್ ಪೆಡ್ ಮಾ ಕೆ ನಾಮ್’ ಅಭಿಯಾನ

• ಇದು ತಾಯಂದಿರ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಮರ ನೆಡುವುದನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಪರಿಸರ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಮಾತೃತ್ವಕ್ಕೆ ಗೌರವದೊಂದಿಗೆ ಸಂಯೋಜಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಮರಗಳಂತೆ ತಾಯಂದಿರು ಹೇಗೆ ಜೀವನವನ್ನು ಪೋಷಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸಂಕೇತಿಸುವ ಮೂಲಕ ತಾಯಂದಿರನ್ನು ಗೌರವಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
• ಜೂನ್ 5, 2024 ರಂದು ವಿಶ್ವ ಪರಿಸರ ದಿನದಂದು ಉದ್ಘಾಟಿಸಲಾಗಿತ್ತು.
• ಉದ್ದೇಶ: ಪರಿಸರ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವುದು, ಅರಣ್ಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು ಮತ್ತು ತಾಯಂದಿರನ್ನು ಗೌರವಿಸುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಸುಸ್ಥಿರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವುದು.
• ವಿಶ್ವ ದಾಖಲೆ ಸಾಧನೆ: ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 22, 2024 ರಂದು, ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಸೇನೆಯ 128 ಪದಾತಿ ದಳ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ಕಾರ್ಯಪಡೆ ಜೈಸಲ್ಮೇರ್‌ನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಗಂಟೆಯಲ್ಲಿ 5 ಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಸಸಿಗಳನ್ನು ನೆಟ್ಟಿತು.